چکیده استفاده از کودهای آلی و کودهای زیستی به عنوان جایگزین کودهای شیمیایی و شناخت مناسب ترین زمان کاشت راهکاری موثر برای بهبود رشد گیاه و رسیدن به حداکثر عملکرد در تولید محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و منابع مختلف تأمین نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد دو توده سیاهدانه آزمایشی در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار درمزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر اجراء شد. منابع نیتروژن شامل: اوره، کودگاوی، ازتوباکتر، اوره+کود گاوی، اوره+ ازتوباکتر، ازتوباکتر+کود گاوی، اوره+ ازتوباکتر+ کودگاوی و تاریخ کاشت1 آذر و 25 بهمن بهصورت فاکتوریل بهعنوان عامل اول در کرت های اصلی و2 توده بذر سیاه دانه اراک و سمیرم به عنوان عامل دوم در کرت های فرعی قرارداده شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که برهمکنش تاریخ کاشت، منابع نیتروژن و توده های سیاه دانه بر صفات: ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنیدار بود. از نظر کمی توده سیاه دانه اراک با بیش ترین ارتفاع بوته ( 4/76سانتیمتر)، تعداد شاخه جانبی ( 4/6 عدد)، تعداد کپسول در بوته ( 8/10 عدد)، وزن هزار دانه (8/1 گرم)، عملکرد بیولوژیکی( 2218 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (3/28 درصد) در تاریخ کاشت اول (1 آبان) نسبت به توده سیاه دانه سمیرم و تاریخ کاشت دوم (25 بهمن) برتری داشت. بیشترین عملکرد دانه معادل (۴۹۸/۸ کیلوگرم در هکتار) درتیمار تاریخ کاشت 1 آذر و کاربرد اوره برای توده سیاه دانه اراک حاصل شد که تفاوت معنی داری با تیمار تغذیه تلفیقی ( اوره+ ازتوباکتر+ کودگاوی) با متوسط ( 8/460 کیلوگرم در هکتار) با توده سمیرم در تاریخ کشت 25 بهمن نداشت، با توجه به نتایج حاصله، تغذیه تلفیقی میتواند جایگزین مناسبی برایکود شیمیایی اوره درزراعت گیاه سیاهدانه باشدتاگامی موثر در راستای کشاورزیپایدار و حفظ محیط زیست برداشته شود.
Investigation of the effects of planting date and different sources of nitrogen on yield and yield components of two types of Nigella sativa L. فیزیولوژی گیاهان زراعی 2024; 15 (60) :23-37 URL: http://cpj.ahvaz.iau.ir/article-1-1634-fa.html
فتحی نیا علی، لک شهرام، فرهودی روزبه، مجدم مانی، شکوه فر علیرضا. بررسی اثرات تاریخ کاشت و منابع مختلف تامین نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد دو توده سیاهدانه (Nigella sativa L). مجله علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1402; 15 (60) :23-37