محدودیت آبی یکی از مهمترین تنشهای غیر زیستی است که میتواند رشد و عملکرد چاودار (Secale cereal L.) را کاهش دهد. راهکارهای متعددی بهمنظور بهبود عملکرد چاودار تحت شرایط محدودیت آبی پیشنهاد شدهاند که در میان آنها کاربرد میکوریزا و نانوذرات آهن و سیلیکون، نقش مهمی را در بهبود عملکرد این گیاه ایفا میکند. در این رابطهبهمنظور بررسی تاثیر میکوریزا و نانوذرات آهن و سیلیکون بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چاودار در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکراردرگلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، قطع آبیاری در 50 درصد مراحل سنبلهدهی و آبستنی (چکمهای شدن)، کاربرد میکوریزا در دو سطح (بدون کاربرد بهعنوان شاهد و کاربرد میکوریزا)، محلولپاشی نانواکسیدآهن و سیلیکون در چهار سطح (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد، محلولپاشی نانواکسید آهن، نانوسیلیکون، کاربرد توام نانواکسیدآهن و سیلیکون) بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری، هدایت روزنهای و محتوای نسبی آب را در همه مراحل نمونهبرداری کاهش داد ولی، کاربرد نانوذرات و میکوریزا قادر بودند بخشی از این کاهش را جبران نمایند. همچنین کاربرد توام نانوذرات و میکوریزا در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، محتوای مالوندیآلدهید و پراکسید هیدروژن (بهترتیب 87/58 و 04/36 درصد) را نسبت به عدم کاربرد نانوذرات و میکوریزا در همان سطح از آبیاری،کاهش داد ولی فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلیفنلاکسیداز و پراکسیداز (بهترتیب 67/34، 14/32، 18/32 درصد)، محتوای پرولین و قندهای محلول (بهترتیب 01/38 و33/28 درصد) را در مقایسه با عدم کاربرد میکوریزا و نانوسیلیکون و آهن در همان سطح آبیاری افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه (76/2 گرم در بوته) در کاربرد توام نانوذرات و میکوریزا در شرایط آبیاری کامل بدست آمد که در مقایسه با عدم کاربرد میکوریزا و نانوذرات در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، عملکرد دانه را 2/45 درصد افزایش داد.بر اساس نتایج این بررسی، میتوان پیشنهاد نمود که در شرایط قطع آبیاری، کاربرد نانوذرات و میکوریزا میتواند با بهبود صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی، عملکرد دانه چاودار را افزایش دهد.
basiri rad F, seyed sharifi R, payandeh K, Mohammadi Kale Sarlou S. Effects of mycorrhizae and nanoparticles (iron and silicon) on some physiological and biochemical traits of rye (Secale cereal L.) under water limitation conditions. فیزیولوژی گیاهان زراعی 2024; 16 (61) :5-27 URL: http://cpj.ahvaz.iau.ir/article-1-1639-fa.html
بصیری راد فاطمه، سید شریفی رئوف، پاینده خوشناز، محمدی کله سرلو سارا. تاثیر میکوریزا و نانو ذرات آهن و سیلیکون بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چاودار در شرایط قطع آبیاری. مجله علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1403; 16 (61) :5-27