به منظور ارزیابی واکنش صفات کمی و مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره به آرایش کاشت و تراکم در کشت دیر هنگام، این آزمایش در سالهای زراعی 94-1393 و 95-1394 بهصورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد دزفول اجرا شد. تیمارها شامل سه آرایش کاشت: نواری مسطح، دو خط روی پشته و سه خط روی پشته در کرتهای اصلی، سه میزان بذر مصرفی شامل: 400، 600 و 800 دانه در مترمربع در کرتهای فرعی و چهار ژنوتیپ گندم بهاره شامل: چمران، باژ، چمران۲ و لاین S-92-19 در کرتهای فرعی فرعی بودند. در این تحقیق تجزیه مرکب برای صفات وزن هزار دانه و طول سنبله و در مورد سایر صفات تجزیه واریانس به تفکیک سال انجام گرفت.نتایج تجزیه واریانس سال اول نشان داد که اثر روش کاشت، تراکم و ارقام بر عملکرد دانه معنیدار بود. همچنین اثر ژنوتیپ در سال دوم بر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع ساقه و طول ریشک معنیدار بود. بیشترین عملکرد دانه در سال اول مربوط به آرایش کاشت سه خط روی پشته (۵۶/۷۹۳ کیلوگرم در هکتار)، تراکم ۶۰۰ دانه در مترمربع (۷۸/۷۵۴ کیلوگرم در هکتار)و رقم باژ (3/948 کیلوگرم در هکتار) بود. در حالی که در تجزیه واریانس سال دوم اثر آرایش کاشت بر عملکرد دانه معنیدار نبود و بیشترین عملکرد متعلق به تراکم ۸۰۰ دانه در مترمربع (1/3435 کیلوگرم در هکتار) و رقم باژ (1/5704 کیلوگرم در هکتار) بود. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که عملکرد گندمهای بهاره در کاشت بسیار دیرهنگام را با گزینش ارقام، تراکم و آرایش کشت مناسب میتوان تا حد اقتصادی بالا برد و از این قابلیت در مناطقی مانند شمال استان خوزستان برای سه یا چهار بار کشت در یکسال بهره جست.
Lack S, Yousefi B, Tabib ghaffary S M, Naderi A, Mojaddam M. Evaluation of the effect of planting pattern and density on yield and morphological traits of spring wheat cultivars (Triticum aestivum L.) under delayed cultivation in climatic conditions in Dezful. فیزیولوژی گیاهان زراعی 2023; 14 (55) :93-107 URL: http://cpj.ahvaz.iau.ir/article-1-1351-fa.html
لک شهرام، یوسفی بنفشه، طبیب غفاری سید محمود، نادری احمد، مجدم مانی. بررسی اثر الگوی کاشت و تراکم بر عملکرد و صفات مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره (Triticum aestivum L.) تحت کشت تأخیری در شرایط آب و هوایی درفول. مجله علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1401; 14 (55) :93-107
