با توجه به افزایش آلودگیهای زیست محیطی به خصوص فلزات سنگین، یافتن روشهای نو و ارزان برای پاکسازی خاکها و آبهای آلوده ضروری به نظر میرسد. سرب یکی از مهم ترین آلایندههای محیط زیست بهشمار میآید که جذب عناصر غذایی توسط گیاه را مختل میکند. بهمنظور بررسی پتانسیل برخی عوامل زیستی در گیاه پالایی سرب و جذب عناصر غذایی توسط یونجه یکساله در خاک آلوده به سرب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول، سطوح فلز سنگین سرب که شامل غلظت سرب (۱۷/۵، ۴۱۷/۵ و ۸۱۷/۵ میلی گرم بر کیلوگرم) و فاکتور دوم ترکیبات تیماری شامل کاربرد و عدم کاربرد پلیمر نانو سوپر جاذب، اسید هیومیک و باکتری بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت سرب در خاک موجب کاهش زیست توده و میزان آب نسبی برگ شده و در گیاه ایجاد سمیت شد. اما کاربرد همزمان باکتری و سوپر جاذب سبب جذب آب و کاربرد اسید هیومیک، کارایی گیاه در جذب مواد غذایی را افزایش داد. بیش ترین میزان فاکتور انتقال در تیمار کاربرد ۸۱۷/۵ میلیگرم بر کیلوگرم سرب و کمترین مقدار آن در تیمار عدم کاربرد سرب مشاهده شد. همچنین کاربرد اسید هیومیک و باکتری موجب افزایش فاکتور انتقال شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد، پالایش سرب توسط گیاه یونجه امکان پذیر است و اسید هیومیک به عنوان یک کلات کننده به همراه سوپرجاذب و باکتری به خوبی میتواند اثرات سمیت سرب را در گیاه یونجه کاهش دهد.