به منظور بررسی اثر تنش قطع آب و کاربرد کود کمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم‌بلبلی، این آزمایش در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به روش اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار تنش قطع آب (بدون تنش، قطع آب در مرحله گل‌دهی و غلافبندی) به عنوان عامل اصلی و دو رقم (بسطامی و دامغانی) و کود کمپوست (عدم مصرف کود و مصرف ۱۰ تن کود) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف لوبیا اختلاف معنیداری از لحاظ صفات مورد مطالعه وجود نداشت. هم‌چنین نتایج نشان داد که لوبیا به تنش قطع آب حساس میباشد. تمامی صفات مورد مطالعه با قطع آب در مراحل گل‌دهی و غلافبندی کاهش معنیداری را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. میانگین عملکرد دانه (۴۵ درصد)، تعداد غلاف در شاخه فرعی (۳۳ درصد) و اصلی (۲۶ درصد)، تعداد شاخه فرعی (۲۵ درصد) و تعداد دانه در غلاف شاخه اصلی (۲۵ درصد) به ترتیب بیش‌‌ترین کاهش را نسبت به تنش قطع آب داشتند. هم‌چنین نتایج نشان دادند که لوبیا به مصرف کود کمپوست واکنش مثبت نشان داد. هم‌چنین نتایج حاکی از آن بودند که با مصرف کود کمپوست، میتوان اثر سوء کمبود آب را بر روی عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم‌بلبلی کاهش داد. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه لوبیا بالا‌ترین همبستگی مثبت و معنیداری را با صفات تعداد دانه در غلاف شاخه اصلی (**۹۱/۰) و تعداد غلاف در شاخه اصلی (**۹۰/۰) داشت. هم‌چنین نتایج تجزیه ضرایب همبستگی (تجزیه علیت) نشان داد که صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف شاخه اصلی و ارتفاع بوته، مؤثر‌ترین صفات در بهبود عملکرد دانه شناخته شدند.
