فرنوش زرگری، لطیفه پوراکبر، سیدیحیی صالحی لیسار، جعفر رازقی، روح اله متفکرآزاد،
دوره ۱۲، شماره ۴۵ - ( نشریه علمی بهار ۱۳۹۹ ۱۳۹۹ )
چکیده
آرسنیک (As) معدنی، یک ماده سرطانزای فراگیر محیطی است و مصرف غذاها و آب آشامیدنی آلوده به این عنصر میتواند عواقب خطرناک برای سلامتی انسان و جانوران داشته باشد. آرسنیک در واکنش به هوازدگی سنگها، صخرهها، هم‌چنین فعالیتهای انسانی، در خاکهای سطحی تجمع مییابد. گیاهان در معرض آرسنیک، اثرهای سیتوتوکسیک، مانند کاهش رشد، اختلال عملکرد سلولی و متابولیسم را نشان میدهند. در پژوهش حاضر، اثر غلظتهای مختلف محلول آرسنات سدیم (صفر، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰ میلی‌گرم در لیتر) بر روی جوانه‌زنی، رشد و برخی مولفه‌های فیزیولوژیک گیاه یونجه، در محیط هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که با افزایش غلظت آرسنات، درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرها، رشد، غلظت رنگیزههای فتوسنتزی و غلظت کربوهیدراتهای ریشه و اندام‌های هوایی گیاهان یونجه کاهش نشان دادند. بررسی شاخصهای تنش و رشد (شاخص تحمل، درصد سمیت، شاخص بنیه دانهرست و رشد نسبی) نیز این اثرهای منفی را تایید کردند. با توجه به نتایج بهدست آمده، بهنظر میرسد آرسنات، به ویژه در غلظتهای بالا، با القاء مسمومیت در گیاه و تداخل در فرآیندهای متابولیکی و جذب مواد معدنی، موجب اختلال در دستگاه فتوسنتزی، متابولیسم و مهار رشد و نمو در گیاه یونجه شد.
