---

به منظور بررسی ارتباط بین عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک، ۳۱ ژنوتیپ علف گندمی بیابانی، در دو آزمایش جداگانه‌ی آبی و دیم، به صورت متراکم در کرت هایی به ابعاد یک در دو متر و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه ی مجتمع تحقیقاتی- آموزشی شهرک دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی اراک کشت و صفات تاریخ ظهور سنبله و گرده افشانی، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، اندازه ی برگ پرچم، طول پدانکل، وزن هزاردانه، تعداد ساقه در بوته، وزن دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت و عملکرد دانه و علوفه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی فنوتیپی نشان داد که عملکرد علوفه با صفات ارتفاع بوته (۶۰/۰r=)، تعداد ساقه در بوته (۴۶/۰r=) و عملکرد دانه (۴۴/۰r=) همبستگی مثبت و بسیار معنی داری داشت. نتایج تجزیه رگرسیونی گام به گام برای عملکرد علوفه به عنوان متغیر وابسته، اثر معنی دار صفات تعداد ساقه، تاریخ ظهور سنبله، شاخص برداشت، عملکرد بذر و وزن دانه در سنبله را روی عملکرد علوفه با ضریب تبیین ۹۳ درصد نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه علیت، عملکرد دانه و شاخص برداشت، بیشترین تأثیر مستقیم و عملکرد دانه بیشترین تأثیر غیر مستقیم را (از طریق کاهش شاخص برداشت) روی عملکرد علوفه داشتند.

---

برای بررسی پاسخ کلروفیل برگ، ظرفیت مخزن و اجزای عملکرد به کاربرد ریزوبیوم و نیتروژن معدنی در تراکم‌های متفاوت کشت، این آزمایش در سال زراعی  ۱۳۹۱-۱۳۹۰ به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی و چهار تکرار در شهرستان بروجرد، به اجرا در آمد. فاکتور اصلی آزمایش شامل تراکم با سه سطح ۲۰، ۴۰ و ۶۰ بوته در مترمربع بوده و فاکتورهای تلقیح بذر با باکتری ریزوبیوم در دو سطح (باکتری و شاهد) و کاربرد نیتروژن معدنی از منبع اوره با سه سطح (صفر، ۹۰ و ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار) به‌صورت فاکتوریل  ۳×۲ در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج  نشان داد که فاکتور تراکم بر تمامی صفات به‌جز تعداد دانه در غلاف اثر معنی‌داری داشت و بیش‌ترین مقادیر محتوای کلروفیل برگ، ظرفیت مخزن و عملکرد دانه در تراکم ۶۰ بوته به‌دست آمد. در مقابل تراکم ۲۰ بوته دارای بیش‌ترین تعداد غلاف در بوته و وزن صددانه بود. اثر نیتروژن بر محتوای کلروفیل برگ، تعداد غلاف در بوته، وزن صددانه، ظرفیت مخزن و عملکرد دانه از نظر آماری معنی‌دار بود و بالاترین مقادیر این صفات در تیمار ۱۸۰ کیلوگرم کود به‌دست آمد. ضمن این که تیمار تلقیح بر وزن صددانه، ظرفیت مخزن و عملکرد دانه اثر مثبت و معنی‌داری داشت. هم‌چنین برهمکنش باکتری و نیتروژن بر محتوای کلروفیل برگ و وزن صددانه، برهمکنش تراکم و باکتری در رابطه با ظرفیت مخزن و عملکرد دانه و برهمکنش تراکم و نیتروژن بر وزن صددانه معنی‌داربود.

---

به­منظور بررسی واکنش ارقام روی-کارا و روی-ناکارا گندم نان به کم­بود روی (Zn) خاک، این آزمایش به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل سطوح روی در دو شرایط روی کافی (پنج میلی­گرم روی در کیلوگرم خاک) و عدم مصرف روی، ارقام روی-کارا (بیات و نیک­نژاد) و روی-ناکارا (هیرمند و کرج­۱)، بافت (ریشه و برگ) و مرحله رشدی (۲۸ روز بعد از جوانه­زنی و ۳۰ درصد سنبله­دهی به­ترتیب تحت عنوان مراحل رویشی و زایشی) بود. در این تحقیق فعالیّت آنزیم­های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات ­پراکسیداز، پراکسیداز و فنیل ­آلانین ­آمونیالیاز و مقدار مالون ­دی ­آلدئید، پراکسید هیدروژن، پرولین، ترکیبات فنلی و آنتی­اکسیدانت کل اندازه­گیری شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین اثرات اصلی و برهمکنش نشان داد تحت شرایط کمبود روی، میزان فعالیّت آنزیم­های آسکوربات ­پراکسیداز، پراکسیداز و فنیل ­آلانین ­آمونیالیاز افزایش و فعالیّت آنزیم سوپر­اکسید دیسموتاز به­طور معنی­داری (P≤۰,۰۱) کاهش یافت. میزان مالون ­دی ­آلدئید، پراکسید هیدروژن، فنل و پرولین تحت شرایط کم­بود روی به­طور معنی­داری (P≤۰,۰۱) افزایش یافت. هم­چنین فعالیّت آنزیم­های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز و مقدار پرولین در ارقام روی-کارا بیش­تر و مقدار مالون ­دی ­آلدئید و پراکسید هیدروژن در این ارقام کم­ترین مقدار را دارا بود. میزان فعالیّت آنزیم کاتالاز در رقم روی-کارا بیات به­طور معنی­داری تحت شرایط کم­بود روی بیش­تر از سایر ارقام بود. به­طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که فعالیّت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت تحت شرایط کم­بود روی در گندم نان افزایش می­یابد.

---

به منظور بررسی تأثیر نوع کود و مدیریت علف‌های هرز بر عملکرد کمی و کیفی نیشکر،  آزمایشی در سال ۱۳۹۹ در کشت و صنعت حکیم فارابی وابسته به یکی از کشت وصنعت های هفت گانه شرکت توسعه نیشکر وصنایع جانبی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در۳ تکرار  انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل: فاکتور اول نوع کوددهی (شاهد، محلول پاشی عناصر NPK و کاربرد کمپوست (باگاس  نیشکر)) و فاکتور دوم مدیریت علف‌هرز ( شاهد، کنترل کامل علف هرز، سمپاشی با سنکور  و سمپاشی با آلیون ) تدوین و اجرا گردید. در این پژوهش صفت‌های کمی چون ارتفاع ساقه، تعداد ساقه، قطر ساقه، وزن خشک ساقه، و  عملکرد نیشکر و صفات کیفی چون درصد خلوص، ساکارز محلول و عملکرد ساکارز اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تیمار کنترل کامل علف هرز و کاربرد کمپوست (باگاس نیشکر) باعث افزایش معنی دار عملکرد نیشکر (۸ تن و ۴۰۹ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد ساکارز (۰۹/۱۰ درصد) شد. همچنین عملکرد نیشکر در شرایط عدم کنترل علف هرز درنه سرخه  نسبت به کنترل کامل این علف هرز حدودا ۳۰ درصد کاهش یافت. بنابراین می‌توان گفت که استفاده از تیمار کنترل کامل برای کنترل علف های هرز و استفاده از کمپوست در اهواز می‌تواند مؤثر باشد. مدیریت علف‌هرز کنترل کامل و کاربرد علفکش آلیون باعث کاهش وزن خشک و تر و تراکم علف هرز درنه سرخه در نیشکر شد. کاربرد علف کش­های سنکور و آلیون، باعث کاهش ده درصدی عملکرد نیشکر نسبت به شاهد شد. عملکرد ساکارز با کاربرد کمپوست و محلول پاشی عناصر افزایش پیدا کرد. همچنین بیشترین میزان درصد خلوص و ساکارز محلول نیز با کاربرد کمپوست بدست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان گفت که استفاده از کودهای آلی (کمپوست باگاس) در زراعت نیشکر یکی از راه کارهایی است که می توان برای تغذیه و بهبود رشد گیاه و به عـلاوه حفـظ بهداشـت محیط زیست به کار برده شود. همچنین مقاومت علف‌های هرز به علفکش‌ها، آلودگی آب‌های زیرزمینی و محیط زیست از اصلی ترین دلایلی هستند که تجدید نظر در روش های مهار علف‌های هرز را اجتناب ناپذیر می‌سازند. همچنین نتایج نشان داد که روش کنترل کامل علف‌های هرز از گسترش علف‌هرز درنه سرخه جلوگیری می‌کند و میزان استفاده از علف‌کش‌ها در مزرعه نیشکر را کاهش می دهد.