بهمنظور بررسی تأثیر انواع کودهای زیستی، آلی و شیمیایی و همچنین الیسیتورهای زیستی بر عملکرد و ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه گوآر (Cyamopsis tetragonoloba L)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1403 در شهرستان خرمآباد استان لرستان اجرا شد. عامل اول شامل نوع کود در پنج سطح (شاهد بدون مصرف کود، ازتوبارور، ورمیکمپوست، اوره و آمونیوم نیترات) و عامل دوم شامل الیسیتور در چهار سطح (شاهد بدون مصرف الیسیتور، اسید سالیسیلیک، اسید هیومیک و اسید اسکوربیک) بود. تیمارهای الیسیتور به صورت محلول پاشی در دو مرحله ساقهروی و شروع گلدهی اعمال شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش بین نوع کود و الیسیتور تأثیر معنیداری بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (نرخ فعال فتوسنتز، غلظت دیاکسید کربن داخل محفظه برگ، تعرق، هدایت روزنهای، کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید) داشت. بیشترین میزان نرخ فعال فتوسنتز (92/18 میکرومول دی اکسید کربن بر مترمربع بر ثانیه) در ترکیب تیماری ازتوبارور و اسید هیومیک بهدست آمد. بیشترین هدایت روزنهای (428 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه) در تیمار شاهد بدون کود همراه با اسید سالیسیلیک مشاهده شد. در خصوص رنگدانههای فتوسنتزی، بیشترین مقدار کلروفیلa (6/13 میلیگرم بر گرم برگ تازه) و کلروفیل b (55/6 میلیگرم بر گرم برگ تازه) در تیمار ورمیکمپوست به همراه اسید اسکوربیک ثبت گردید. همچنین، تیمار اوره و اسید سالیسیلیک بیشترین تعرق و تیمار شاهد بدون کود و اسید اسکوربیک بیشترین غلظت دیاکسید کربن داخل محفظه برگ را نشان داد. از نظر عملکرد، بیشترین عملکرد دانه (2180 کیلوگرم در هکتار) در تیمار ازتوبارور و اسید هیومیک و کمترین آن (920 کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد بدون کود و بدون الیسیتور بهدست آمد. تیمار ورمیکمپوست و اسید اسکوربیک نیز عملکرد دانه قابلتوجهی برابر با 2050 کیلوگرم در هکتار داشت. این نتایج بیانگر آن است که کاربرد ترکیبی کودهای زیستی یا آلی با الیسیتورهای مناسب میتواند بهطور مؤثری ویژگیهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکردی گیاه گوآر را بهبود بخشد و در نتیجه موجب افزایش پتانسیل بهرهوری این گیاه دارویی و صنعتی در شرایط اقلیمی مشابه گردد.
Masouri A M, Rahimi-Moghaddam S, Azizi K, Heidari S, Eyni-Nargeseh. Effect of fertilizer and abiotic elicitors on yield and selected physiological and biochemical traits of guar (Cyamopsis tetragonoloba L.). فیزیولوژی گیاهان زراعی 2025; 17 (65) :43-58 URL: http://cpj.ahvaz.iau.ir/article-1-1680-fa.html
ماسوری امیر محمد، رحیمی مقدم سجاد، عزیزی خسرو، حیدری سعید، عینی نرگسه حامد. اثر کود و الیسیتورهای زیستی بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه گوآر (Cyamopsis tetragonoloba L.). مجله علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1404; 17 (65) :43-58