عدس یکی از مهمترین حبوبات در ایران است. عملکرد عدس در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورهای تولید کننده این محصول، بسیار پایین است. محدودیت آبی، یکی از مهمترین فاکتورهای مؤثر تحت شرایط دیم در مناطق خشک و نیمهخشک است. در این رابطه انجام آبیاری تکمیلی و کاربرد سلنیوم و مولیبدن میتواند اثرهای ناشی از کمبود آب را کاهش و عملکرد کمی و کیفی و گرهزایی را افزایش دهد. از اینرو، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای در نزدیک اردبیل در سال 1403 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی محلولپاشی سلنیوم و مولیبدن در چهار سطح (محلولپاشی 5/0 میلیگرم در لیتر سلنیوم، 15 میلیگرم در لیترمولیبدن، محلولپاشی توام سلنیوم و مولیبدن، محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد) و آبیاری در دو سطح (دیم بهعنوان شاهد و آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی) بود. نتایج نشان داد که محدودیت آبی تحت شرایط دیم در مقایسه با آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی، عملکرد و برخی صفات همچون محتوای نسبی آب، شاخص سبزینگی، دوره مؤثر پرشدن دانه، تعداد نیام در بوته و محتوای پروتئین بذر را کاهش داد. مقایسه میانگینها نشان داد که استفاده از آبیاری تکمیلی و محلولپاشی مولیبدن و سلنیوم، سرعت پرشدن دانه (6/17 درصد)، حداکثر وزن دانه و طول دوره پرشدن دانه (بهترتیب 1/43 و 12 درصد)، عملکرد کوانتومی (6/37 درصد) و عملکرد دانه را (48 درصد) در مقایسه با عدم محلولپاشی مولیبدن و سلنیوم تحت شرایط دیم، افزایش داد. همچنین محلولپاشی سلنیوم و مولیبدن، تعداد گره فعال (8/1 برابر) و وزن خشک گره (5/24 درصد) را در مقایسه با سطح شاهد افزایش داد. بر اساس یافتههای این آزمایش، میتوان اظهار داشت که محلولپاشی مولیبدن و سلنیوم و آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی میتواند مؤلفههای پرشدن دانه و عملکرد کمی و کیفی دانه عدس دیم را افزایش دهد.
seyed sharifi R, seyed sharifi R. Effects of supplementary irrigation and selenium and molybdenum on nodulation and quantitative and qualitative yield of rainfed lentil (Lens culinaris L.) . فیزیولوژی گیاهان زراعی 2025; 17 (65) :5-23 URL: http://cpj.ahvaz.iau.ir/article-1-1677-fa.html
سیدشریفی رئوف، سیدشریفی رضا. تاثیر آبیاری تکمیلی و کاربرد سلنیوم و مولیبدون بر گرهزایی و عملکرد کمی و کیفی عدس دیم. مجله علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1404; 17 (65) :5-23